Samir Bashara, fractievoorzitter GL geeft het college van B&W een compliment voor deze begroting, die naar het schijnt in een bijzonder korte tijd is opgesteld. En daarnaast voor de uiterst overzichtelijke samenvatting die erbij is geleverd. Zeer leesbaar en verhelderend voor alle geïnteresseerden. Een absolute toevoeging, wat GroenLinks betreft.
Dan inhoudelijk.
Deze laatste begroting van de huidige bestuursperiode nodigt uit tot vooruitkijken.
Vooruitkijken op een volgende periode, waarin wij in een nieuwe werkelijkheid en in een nieuwe samenstelling ook nieuwe keuzes zullen maken. Keuzes die deels zullen voortborduren op wat vandaag in deze begroting staat, maar deels ook ándere keuzes die de toekomst een ander aangezicht zullen geven. Graag geef ik u een beeld van hoe GroenLinks deze toekomst zou willen inrichten. Een “stel je eens voor”-stelling van hoe de stad eruit zou zien als we de keuzes maken waar wij voor staan.
Ik wil het daarbij specifiek met u hebben over drie thema’s die in die toekomst een buitengewoon grote rol zullen spelen. Voor GroenLinks zijn dat de thema’s Zorg & welzijn, Werk en Groene energie. Drie thema’s van welke de ontwikkelingen in de komende vier jaar, bepalend zullen zijn voor de toekomst op de veel langere termijn. Drie thema’s waarbinnen de echte keuzes worden gemaakt voor wat betreft het soort samenleving dat wij willen zijn.

Ik begin bij Zorg & welzijn, ga vervolgens naar Werk en eindig bij Verduurzaming.

 Zorg & welzijn

Binnen het domein van Zorg & Welzijn zien wij al jaren een toename van de kosten. Een structureel tekort aan vertrouwen in zowel professionals als informele zorgverleners, leidt tot toename aan regeldruk, waardoor de effectiviteit daalt en de kosten verder stijgen. In reactie hierop proberen veel gemeenten, zoals ook de onze, de kosten te drukken door zelfredzaamheid van mensen te vragen. Daarbij is echter vaak zo weinig aandacht voor de vraag wat het vergt om dat te stimuleren, dat juist die fundamenten die eraan bijdragen worden gekort of zelfs wegbezuinigd. Het resultaat is dat de maatschappelijke kosten uiteindelijk alleen maar hoger worden. 

 GroenLinks zegt: stel je eens voor dat we de decentralisaties van zorgtaken aangrijpen om te komen tot een sluitende zorg & welzijnsketen op buurtniveau. Structurele samenwerking tussen burgers en instanties, gebouwd rondom de mensen waar het om gaat. Een systeem dat uitgaat van vertrouwen in de kundigheid van professionals, dat aanwezigheid (oftewel presentie) bevordert en dat informele zorg om hulpbehoevenden heen daadwerkelijk stimuleert en mogelijk maakt. 

 Dit vergt dat professionals in zorg, wijkverpleegkunde, welzijnswerk, enz. hun tijd en energie primair kunnen besteden aan ‘er zijn’. Aan aanwezigheid zó dichtbij de mensen uit de doelgroep én de mensen daaromheen, dat deze daadwerkelijk worden gekénd.

Het vergt geworteldheid van de instellingen en hun professionals in de buurten en in de stad, waardoor een stabiel en diepliggend netwerk kan ontstaan, dat ook het informele potentieel onder de oppervlakte, structureel weet aan te boren.  

 De anonimisering van zorg & welzijn, vormt het grootste risico voor de effectiviteit van het beleid. Die anonimisering kan alleen worden  voorkomen door langdurige relaties met onze instanties aan te durven gaan, waarbij die geworteldheid als belangrijke norm wordt beschouwd voor kwaliteit. Een inkoop- en aanbestedingscultuur waarbij constant wordt gestuurd op concurrentie tussen aanbieders, werkt daarbij averechts. Het werkt oppervlakkigheid in de hand en bemoeilijkt samenwerking. Door aan de voorkant mínder te sturen op kosten en méér op kwaliteit, kunnen aan de achterkant kosten worden bespaard én de kwaliteit worden bevorderd. 

 Werk

Het hebben van werk is een belangrijke, zo niet de belangrijkste vorm van participatie aan de samenleving. Daarom is het ook zo’n groot probleem wanneer we er, zoals momenteel, een structureel tekort aan hebben. Een oorzaak daarvan is dat het voor veel ondernemingen moeilijk is het hoofd boven water te houden, dan wel voor nieuwe ondernemingen om te starten. Huren zijn te hoog, met toenemende leegstand van winkel- en bedrijfspanden als gevolg. Winkel- en bedrijvengebieden worden hierdoor  steeds onaantrekkelijker, hetgeen leidt tot verdere daling van bedrijvigheid en dus werkgelegenheid. De reactie van veel gemeenten, zoals ook de onze, is om veel te investeren in de fysieke infrastructuur en uitbreiding van de winkel- en bedrijfsarealen. Het betreft dan echter vrijwel altijd buitengewoon dure ingrepen, die bovendien vaak eerder verplaatsing dan oplossing van de problemen opleveren. 

 GroenLinks zegt: stel je eens voor dat we vooral investeren in de menselijk-economische infrastructuur en in het versterken van de gebieden die we hebben, in plaats van er nieuwe te creëren.  

 Vergaande samenwerking tussen ondernemers onderling en tussen ondernemers en vastgoedeigenaren, komt vaak niet vanzelf tot stand, omdat belangen op de korte termijn tegengesteld lijken. Op de langere termijn is het echter voor alle betrokkenen noodzakelijk dat het vestigingsklimaat in de regio gezond is en blijft. Dat vergt wél vergaande samenwerking. De gemeente kan fungeren als katalysator van die samenwerking, door partijen bijeen te brengen en te faciliteren. Door middel van begeleiding, flexibele regelgeving, startersleningen, enz. Daar staat wat GroenLinks betreft wél tegenover dat er ook wat teruggevraagd mag worden. In de zin van commitment aan de samenwerking en in de zin van betrokkenheid bij maatschappelijke doelen, zoals het stimuleren van plaatselijke bedrijvigheid en evenementen, onderlinge flexibiliteit, duurzaamheid, etc. 

 Daarnaast pleit GroenLinks voor investeringen in het herzien en versterken van bestáánde winkel- en bedrijfsgebieden, in plaats van het uitbreiden van deze arealen en het aanleggen van nieuwe fysieke infrastructuur. Verbetering en marketing van wat we hébben, bevordert de aantrekkelijkheid van de stad o.i. veel meer dan uitbreiding. 

 Groene energie

Energie wordt steeds duurder, hetgeen logisch is aangezien wij het momenteel nog vooral opwekken m.b.v. fossiele brandstoffen die dus steeds schaarser worden. Investeren in het verduurzamen van energieopwekking (30%) en het besparen op energieverbruik (70%), kosten uiteraard geld. Het is echter heel simpel: hoe langer we ermee wachten, hoe duurder het wordt. Het kostenargument gaat dus eenvoudigweg niet op. Toch is de reactie van veel gemeenten, zoals ook de onze, dat er geen geld is voor vergaande maatregelen op het gebied van verduurzaming. 

 GroenLinks zegt: stel je eens voor dat we afscheid nemen van de achterhoede en eieren kiezen voor ons geld, zoals Leeuwarden, Eindhoven, Amsterdam, Haarlemmermeer, Tilburg, enz. ons reeds voordeden. Om ons over de streep te trekken, ligt er sinds kort een energieakkoord dat een berg kansen biedt, die we alleen nog maar hoeven pakken.  

·         Er ligt landelijk €400 miljoen klaar voor isolatie van huurwoningen.

·         Er ligt landelijk €600 miljoen klaar waarvan eigenaren voordelig geld kunnen lenen voor energiebesparende maatregelen aan hun koophuizen.

·         De energiebelasting voor mensen die alleen of samen met anderen duurzame energie opwekken gaat zóveel omlaag, dat het de investering rendabel maakt. 

 Het enige wat de gemeente hoorn hoeft te doen, is investeren in een (ambtelijke) infrastructuur die optimaal stimuleert tot het benutten van dit akkoord. Maximale kennisdeling, ondersteuning en facilitering van initiatieven, samenwerking aangaan met vastgoedeigenaren en corporaties, waar mogelijk koppeling aan bestaand beleid, enz. Hoe meer verhuurders, huurders en eigenaren wij kunnen stimuleren om deze fondsen te gebruiken, hoe groter de winst. 

 Het hele energieakkoord gaat bovendien naar schatting 15.000 banen opleveren. Hoe meer Hoorn dus gebruikmaakt van de regelingen, hoe groter het deel van deze extra banen dat naar Hoorn wordt gehaald.  

 Gebruikmaking van het akkoord levert kortom verduurzaming, het stimuleren van eigen initiatief én werkgelegenheid op. 

 In deze begroting staan al veel zaken die passen bij dit betoog. Er staat echter ook veel níet in. De kern van mijn bijdrage is dat Hoorn veel ambitieuzer mag en moet zijn op diverse thema’s, zónder per sé zelf de initiator, regisseur én uitvoerder te hoeven zijn. Zoals de goede verstaander hopelijk heeft opgevangen, pleiten wij voor een stimulerende overheid. Een overheid die zorgt dat gebeurt, wat niet vanzelf gebeurt en daarbij optimaal gebruikmaakt van de kracht van en in de samenleving.  

 GroenLinks zegt: stel je voor dat we die kracht écht gaan benutten. En namens GroenLinks steek ik een hand uit naar eenieder die die uitdaging samen met ons wil aangaan.