Aan de hand van een groot aantal moties en amendementen en vooral een bevlogen verhaal van de fractievoorzitter geeft GroenLinks een schets van haar toekomst in Hoorn: groen, sociaal, vrijzinnig en democratisch.
De groene voorstellen gaan over het klimaat, kwaliteit van water, groenbeheer, duurzaamheid, fietsen en parkeren. Aan de hand van presentie (wat vooraf aan preventie gaat), verbeteringen aan onderwijsaccomaties, een vreedzame wijk en volkshuisvesting laat GroenLinks haar sociale toekomst zien. Vrijzinnige voorstellen komen tot uiting bij het softdrugsbeleid, toegangstijden in de horeca, het kunstbeleid en een stadscamping. Het democratisch gehalte wordt gemeten langs de GroenLinkse lat over gemeenschappelijke regelingen en de Poort van Hoorn (om deze toekomstbestendig te maken).

En toen was het alweer bijna 2013. Een mijlpaal, aangezien wij per 1 januari a.s. beginnen aan het laatste volledige jaar van onze zittingsperiode als gemeenteraad. Ervan uitgaande, althans, dat eind dit jaar de wereld niet vergaat. Maar zoals ik u tijdens de voorjaarsbeschouwingen al geruststellend heb uitgelegd, is dat - ondanks de moderne interpretaties van oude mythen - niet zo heel waarschijnlijk.

U bent, voorzitter, van mij gewend geraakt dat ik gebruik maak van het domein der mythen en legenden, ter illustratie van een inhoudelijke boodschap. Zeker die verhalen die een toekomst voorspellend element in zich dragen, dienden dat doel gewillig en hebben zodoende bij herhaling het wit van mijn papier bereikt. Daarbij is het begrip ‘papier’ inmiddels een wijze van spreken geworden, omdat wij als gevolg van een motie van GroenLinks inmiddels zijn overgestapt op papierloos werken. Een initiatief van deze raad dat getuigt van visie op de toekomst.

Minder leuk is het echter dat het hier geen kwaliteit betreft waar deze raad de afgelopen jaren in zijn algemeenheid in uitblonk. Doordachte visie op een toekomst die verder ligt dan 2014 was helaas eerder uitzondering dan regel. Het korte termijn denken viert hoogtij.

Dit was de boodschap, voorzitter, die ik onder andere ook in het laatste voorjaarsdebat naar voren heb gebracht, aan de hand van de Maya-mythologie. En die boodschap over het gebrek aan toekomstvisie, ambitie en bereidheid mee te bewegen in onmiskenbare ontwikkelingen, werd destijds enigszins vertwijfeld beantwoord met een vraag van o.a. dhr. Helling. Die vraag luidde:

“Maar wat wil GroenLinks dan concreet?”

Welnu, mijn waarde collega’s, leuk dat u dat vraagt.

Ik ga u bij de hand nemen en schets u de toekomst zoals die er uit zal zien of in elk geval zou móeten zien. Ik laat u daarbij zien wat in die toekomst normaal is en hoe wij tegen die tijd geamuseerd terugkijken op bepaalde discussies die wij vandaag de dag nog in alle ernst voeren. Ook laat ik u zien hoe belangrijk het, terugkijkend vanúit die toekomst, was dat wij vandáág al bepaalde keuzes maakten in anticipatie op die toekomst. En ik lardeer dat alles, voorzitter, met een flinke reeks concrete voorstellen die wij uw raad vandaag zullen doen, om haar in staat te stellen die keuzes te maken.
Groen
De toekomst, voorzitter, is groener dan het heden. En waarom is de toekomst groener? Omdat duurzaamheid in de toekomst normáál is.

Sinds 2030 is onze gemeente nagenoeg klimaatneutraal. Mede als gevolg van een in 2012 aangenomen motie van GroenLinks, is die doelstelling weer naar voren gehaald van 2040 naar 2030. En tegen die tijd, voorzitter, zijn we daar erg blij mee. Elders in het land zien wij gemeenten die nog niet zover waren, hijgen en puffen onder de enorme druk van de inmiddels zeer streng geworden duurzaamheidseisen vanuit het rijk en het Europees parlement. In korte tijd moeten zij bijna onmogelijke prestaties leveren, want van uitstel kan geen sprake meer zijn. Daarvoor is de urgentie te groot.

Hoorn is al op de plaats van bestemming. De gemeente draait bijna volledig op duurzame energie en hanteert een proactief groenbeheer. De stad leeft bovendien in zowel economische als ecologische harmonie met het water. Het heeft eerder die eeuw een vooruitstrevend waterbeleid opgestart, waarin veel aandacht werd besteed aan de verschillende sóórten water waarmee wij te maken hebben. Hoorn spoelt tegen die tijd onder andere zijn wc’s inmiddels door met regenwater .

Hoorn kon al die voortvarende initiatieven nemen, omdat reeds in 2012 een GroenLinks-motie werd aangenomen voor een écht voortvarend duurzaamheidsbeleid. Daarbij werd ‘vrijblijvendheid’ geschrapt en vervangen door ‘innovatie’. Wat hielp, was dat een appèl aan het rijk om gemeenten meer beleidsvrijheid te geven op dit gebied, succesvol bleek, waardoor wij de ruimte kregen vergaande duurzaamheidseisen te stellen aan marktpartijen. Halverwege de 21e eeuw moeten we een beetje lachen om de discussie die dat in 2012 nog met zich meebracht… Over ‘inmenging in de vrije markt’ of zoiets. In de toekomst beschouwt men dat soort marktregulering namelijk als vanzelfsprekend. Net zoals wij het vandaag vanzelfsprekend vinden dat bedrijven geen jonge kinderen aan het werk mogen zetten, terwijl men dat de 19e eeuw nog ontoelaatbare staatbemoeienis vond. Voortschrijdend inzicht, voorzitter.

Door de jaren heen is de binnenstad van Hoorn langzaam maar zeker grotendeels autovrij geworden. Zoals álle succesvolle historische binnensteden van Nederland. Het begon rond 2012 met het verlokken van stadsbezoekers om buiten de stad te parkeren en parkeren in de binnenstad primair in te richten voor bewoners. Later is dat verder uitgebreid en op enig moment kunnen bewoners en vrachtverkeer via handige systemen hun bestemmingen bereiken, terwijl het bezoekend verkeer automatisch naar de goed gefaciliteerde parkeergelegenheden direct buiten het centrum worden geleid. Goed geoutilleerde vormen van slow traffic helpen binnenstadbezoekers van A naar B, en fietsen is in het hele centrum goed gefaciliteerd en mag na sluitingstijd van de winkels ook in alle winkelstraten.

Sociaal
De toekomst, voorzitter, is ook sociáler dan het heden. En waarom is de toekomst socialer? Omdat de menselijke maat terug is in het hart van ons sociaal-maatschappelijke beleid.

In de toekomst is ons centrale uitgangspunt in dat beleidsdomein om niet de potentiële problemen van mensen centraal te stellen, maar hun mogelijkheden. Het uitgangspunt is niet het bestrijden of voorkomen van problemen (zoals bij repressief of preventief beleid), maar gaat een stap verder: de focus ligt überhaupt niet op ‘problemen’, maar op het bevorderen van ontwikkelingskansen. In de wetenschap hanteert men voor deze benadering het begrip ‘presentie’, oftewel ‘aanwezigheid’. Maatschappelijke voorzieningen worden zoveel mogelijk in nabijheid van mensen en in samenhang met die mensen elkaar georganiseerd. Burgers, zowel als professionals worden zoveel mogelijk in hun waarde gelaten en hun potentieel staat centraal.
Het is een uitgangspunt van toepassing op een scala aan beleidsdomeinen. Veiligheid, onderwijs, welzijn, zorg en nog meer. Er zijn interessante resultaten mee behaald en investeringen in gedaan die zichzelf ogenschijnlijk ruimschoots terug verdienen, doordat ze heel veel maatschappelijke kosten hielpen voorkómen. Vandaar ook dat de gemeenteraad van Hoorn in 2012 besloot zich in Presentie te gaan verdiepen en het later uitgroeide tot de rode draad in zijn sociaal-maatschappelijk beleid.

Een beleid dat draait om het optimaliseren van ontwikkelingskansen, waarbij dus extra aandacht wordt besteed aan onze jeugd. De Brede Schoolontwikkeling is inmiddels vergevorderd en wordt ook in fysieke zin maximaal gefaciliteerd. Want anders dan andere gemeenten, zit Hoorn niet met een grotendeels achterhaald gebouwenbestand, omdat het zo verstandig is geweest reeds in 2012 te besluiten in de toekomst alleen nog maar multifunctionele accommodaties te bouwen. De uitgangspunten die worden gehanteerd in en om de kindgerichte voorzieningen, worden daarnaast tevens toegepast op de wijk als geheel. Daartoe koos de gemeenteraad in 2012 door de uitrol van de zgn. vreedzame wijk, op initiatief van GroenLinks en de Partij van de Arbeid te ondersteunen. De wijk die zich tegen die tijd overigens kenmerkt door zijn leeftijdsbewuste woningbouw die succesvol is toegepast. Dat dreigde in 2012 in het slop te raken toen de markt stagneerde, maar gelukkig besloot de gemeenteraad tijdig om duurzaam te blijven sturen op een toekomstgericht volkshuisvestingsbeleid.


Vrijzinnig
De toekomst, voorzitter, is verder vrijzínniger dan het heden. En waarom is de toekomst vrijzinniger? Omdat wij sociaaleconomische solidariteit dan ontspannen combineren met sociaal-culturele vrijheid.

De gemeente Hoorn hanteert in de toekomst misschien wel het meest succesvolle softdrugsbeleid van Nederland, zowel op het gebied van productie als op het gebied van verkoop. Dit kon mede worden ontwikkeld door de vergrote beleidsvrijheid die gemeenten kregen, nadat Hoorn daar samen met een groep andere gemeenten bij het Rijk op aandrong. Het beleid draait om een doordachte, gereguleerde omgang met softdrugs en de nadruk in het Hoornse beleid ligt op maatwerk.

Dat ziet men ook terug in de toegangstijden in de horeca. Een tijdlang waren deze vervroegd tot 01:00 uur, in de hoop dat dit alcoholgebruik onder minderjarigen zou beperken. Het nadeel daarvan was dat ook alle méérderjarigen in hun bewegingsvrijheid werden aangetast. Gelukkig gaf de nieuwe Drank- en Horecawet de burgemeester per 1 januari 2013 de bevoegdheid de toegangstijden in de horeca leeftijdsafhankelijk te maken, waarna de raad een motie van GroenLinks om dat ook te doen, aannam.

En voorzitter, Hoorn is in de toekomst ook een echte kunststad. De gemeente heeft door de jaren heen leren inzien dat kunst een weliswaar moeilijk verklaarbare, maar niettemin ontegenzeggelijk positieve uitwerking heeft op zijn samenleving. Men ziet daarbij bovendien in dat de kunst het nodig heeft zich in betrekkelijke autonomie te ontwikkelen, om zo vernieuwend en prikkelend te blijven. Daarom besloot de raad van Hoorn er in 2012 dan ook toe een kunstraad in het leven te roepen, bestaande uit louter kunstenaars, om de gemeente te adviseren in haar kunstbeleid. De raad besloot deze kunstraad bovendien te voorzien van een klein autonoom budget, waarmee het geheel zelfstandig bepaalde kunstzinnige activiteiten kon financieren. Dit is de pionierskunst in Hoorn sindsdien ten goede gekomen, hetgeen de ‘kunst scene’ i.h.a. verder heeft versterkt.

Een scene die de aantrekkelijkheid van de stad flink heeft vergroot, waardoor een bloeiend stadstoerisme het Hoorn van de toekomst kenmerkt. Een stadstoerisme dat dan inmiddels op niveau wordt gefaciliteerd sinds er, als gevolg van een motie van GroenLinks en de VVD, een prachtige natuurlijke stadscamping is verrezen in het Julianapark.


Democratisch
De toekomst, voorzitter ten slotte, is ook democratischer. En waarom is de toekomst democratischer? Omdat wij onze besluitvormingsprocessen dan zo inrichten de gekozen volksvertegenwoordiging, als hoogste orgaan in een democratie, zijn rol optimaal kan vervullen.

In de toekomst is zowel het aantal als de omvang van gemeenschappelijke regelingen groter. Daardoor werd het in toenemende mate een probleem dat de gemeenteraad, waar het gemeenschappelijke regelingen betrof, regelmatig besluiten moest nemen onder het motto ‘mosterd na de maaltijd’. Voorstellen waren vaak dichtgetimmerd en de keuzevrijheid erg beperkt. Dit hield verband met het feit dat de kaderstellende rol van gemeenten bij GR’s niet goed geborgd was en richtinggevende keuzes vaak werden gemaakt in overkoepende overlegorganen van bestuurders. Daarom stuurde de raad in 2012 met succes aan op een onderzoek naar de mogelijkheden tot het vergroten van het democratisch gehalte van gemeenschappelijke regelingen.

Tot slot, voorzitter, is Hoorn in de toekomst ook nog steeds flink in de weer met ontwikkeling van het stationsgebied en het aantrekkelijker maken van de entree naar onze stad. De belangrijkste keuzes met betrekking tot die ontwikkelingen, werden gemaakt rond de jaarwisseling 2012-2013. Om vandaag niet op zaken vooruit te lopen, laat ik in het midden hoe die besluiten hebben geluid. Wel kan ik u vertellen dat ze zijn genomen op basis van een eerlijk en open democratisch proces en in een juiste, logische volgorde. Dat kón, voorzitter, doordat de raad kort voordien een begrotingswijziging aannam die ruimte gaf voor verschillende ontwikkelrichtingen. Die wijziging zorgde ervoor dat er in de begroting een reserve werd genomen voor de Poort van Hoorn in het algemeen, welke ten koste ging van een reserve die uitsluitend betrekking had op een tunnelbak. Door dat besluit kon de raad in de daaropvolgende discussie échte, democratische keuzes maken.

Ik sluit af, voorzitter.

Een verhaal, een mythe of een legende kan helpen ter illustratie van een inhoudelijke boodschap. Maar als het erop aan komt en het echt om de knikkers gaat, moet je als politicus je éigen verhaal kunnen en durven schrijven. Te meer omdat er maar één écht verhaal is en dat is de werkelijkheid. Een werkelijkheid die maar één loop kent. Eén toekomst. Een toekomst die we met zijn allen zullen moeten delen en die begint met de keuzes die wij vandáág maken. Een grote verantwoordelijkheid die voor een belangrijk deel in onze handen gelegd.